Opis
Cele
- Refleksja nad historią rodzinną.
- Umieszczenie losów uczestników w szerszym kontekście historycznym.
- Rozmowa o uciekaniu i migracji.
Zastosowanie
Ćwiczenie można przeprowadzić w grupie liczącej więcej niż 12 osób. Może okazać się krótkie lub czasochłonne – w zależności od liczby uczestników i ich chęci do refleksji. Wiek uczestników to minimum 16 lat (dzięki temu każdy będzie mógł odpowiedzieć na pytania).
W trakcie ćwiczenia można poruszyć kilka wątków przyciągających uwagę: ucieczka, migracja, międzypokoleniowy dialog w rodzinie lub wpływ wydarzeń historycznych na życie ludzi.
Na tym etapie pomiędzy uczestnikami powinna być już nawiązana nić zaufania, ponieważ osobiste historie to sprawa raczej intymna.
Umiejętności
Prowadzący musi umieć moderować dyskusję, podczas gdy uczestnicy opowiadają historie. Nie zawsze jest to łatwe, ale należy dopilnować, żeby każdy uczestnik miał szansę się wypowiedzieć.
Materiały
Konturowa mapa na podłodze (wirtualna lub fizyczna, np. papierowa lub przyklejona taśmą) dostosowana do prawdziwych informacji o uczestnikach.
Flipcharty i markery do wizualizacji wniosków z dyskusji.
Przestrzeń
Duża sala, w której uczestnicy będą mogli swobodnie pracować z mapą. To ćwiczenie można też przeprowadzić na świeżym powietrzu.
Czas
40–60 minut
Chcesz mięć to pod ręką
Proces
Przygotowanie
Prowadzący powinien przygotować mapę (ułożyć ją na podłodze sali lub na zewnątrz).
Przebieg
Krok 1. Zajmij pozycję na mapie (20–30 min)
Prowadzący wyjaśnia uczestnikom, że w tym ćwiczeniu chodzi o spojrzenie w głąb historii ich własnej rodziny oraz rodzin innych uczestników. Na podłodze leży mapa (jej kontury mogą też być zaznaczone taśmą). Można też umówić się, że miejsce spotkania jest centralnym punktem mapy. Prowadzący określa cztery kierunki na mapie i upewnia się, że każdy uczestnik się w nich orientuje.
Następnie uczestnicy proszeni są o zajęcie pozycji w sali, odpowiadając na pytania:
- Skąd tu dziś przyjechałem/przyjechałam?
- Gdzie się urodziłem/urodziłam?
- Gdzie się urodzili moi rodzice? (Uczestnicy sami decydują, czy mówią o ojcu czy matce.)
- Gdzie się urodzili moi dziadkowie? (Uczestnicy sami decydują, czy mówią o rodzicach ojca czy matki.)
Gdy uczestnicy zajmą swoje pozycje, prowadzący prosi wszystkich (lub tylko niektórych) o podanie nazwy lokalizacji, w której się znajdują, i opowiedzenie pokrótce swojej historii. Ciekawie będzie dowiedzieć się, dlaczego ktoś zmienił pozycję pomiędzy pytaniem drugim a trzecim.
Inne rozwiązanie: prowadzący może przygotować mapę na kartkach, po jednej na grupę. Potem uczestnicy nanoszą na mapy swoje trasy migracji i dyskutują o nich w małych grupach. To rozwiązanie dobrze sprawdzi się w większych grupach, w których słuchanie historii wszystkich uczestników na forum byłoby nudne.
Podsumowanie
Krok 2. Dyskusja na forum grupy (20–30 min)
Poniżej znajduje się kilka pytań, które mogą się przydać w podsumowaniu. Prowadzący może wybrać kilka z nich w zależności od tego, co chce na koniec podkreślić.
- Jak odebrałeś/odebrałaś mapę życia?
- Co stało się pomiędzy poszczególnymi mapami?
- Jakie były przyczyny tych zmian?
- Czy coś cię zdziwiło?
- Czy wszyscy mamy doświadczenia związane z migracjami?
- Czy rozmawiasz o historii rodziny z krewnymi? Jeśli tak, to jak?
- Czy zdarzyło ci się posprzeczać z kimś z rodziny z powodu jakiegoś zdarzenia z jej historii?
Kontynuacja
Mapa może zostać na podłodze i służyć za punkt wyjściowy do innych dyskusji w trakcie seminarium.
